Beau Ideal

GÖZDE MİMİKO TÜRKKAN,  PINAR YOLDAŞ

16 ŞUBAT 2019 - 23 MART 2019

PİLOT, inşa edilmiş bir güzellik anlayışı üzerine düşünen, toplumsal cinsiyet politikalarını inceleyen “Beau Ideal” sergisini sunmaktan mutluluk duyar. Günümüzde bedenlerimizin nasıl göründüğü politik bir mesele haline geldi. Estetik açıdan hoş, havalı veya rüküş bulduklarımız toplum tarafından inşa ediliyor ve toplumu inşa ediyor. 90’larda Butler’dan cinsiyetin sosyal olarak inşa edildiğini öğrenmiştik. Toplumsal cinsiyet, performatif pratiklerle gerçeklik kazanıyor demiş ve bunu bir kimlik yaratma süreci olarak değerlendirmiştik. Aynı güzellik gibi…Gözde Mimiko Türkkan ve Pınar Yoldaş bahsi geçen meselelere farklı bakış açılarıyla yaklaşıyor ve “kolektif arzu” kavramını gündeme getiriyor. Ten renkleri, etnisiteler, türler, toplumsal cinsiyet normları gibi etiketler sorgulanıyor. Renklerin, formların ya da davranışların içkin anlamlara sahip olduğu fikriyle oynayan sergiyi rüzgâr, beden politikalarına sürüklüyor. İdeal olan hangi beden? Kime göre? Neye göre?


Gözde Mimiko Türkkan, fotoğraf serileri, sanatçı kitapları, videolar üreten ve metin bazlı çalışan bir sanatçıdır. Eserleri, öznel bir bakış açısı ve belgeselci tavır ile insanın en derin dürtülerine, arzularına ve korkularına ışık tutmaya çalışırken, toplumsal cinsiyet rollerini, sosyal olarak inşa edilmiş kimlikleri inceler. Türkkan’ın eserleri izleyiciyi cinsiyet klişelerini, ön kabulleri, toplumsal roller, güç ilişkilerini ve bunların nasıl manipüle edildiğini sorgulatır.

Sanatçının, sergideki eserleri, diğerinin bedenini tanımak ve tanımamak arasındaki sınırı kaldıran erotik bir samimiyeti teşvik ediyor. Türkkan, samimiyeti toplumsal sorular sormak için bir araç haline getiriyor, “öteki ben” ile yüzleştiriyor ve dışarıda olanı içeriye davet ediyor. Öz-değerin ölçülmesi Türkkan’ın yöntem ve araçlarının, klişe cinsiyet roller de politikasının temelinin oluşturuyor. “Beau Ideal” ile sanatçı bu temele yeni bir katman daha ekliyor ve ırk ile toplumsal cinsiyetin kesiştiği noktayı irdelemeye başlıyor. Bu, Türkkan için yeni bir yol.

 “Beau Ideal”, Türkkan’ın amatör porno oyuncusu ve “cam-girl” canlandırmalarından oluşan “Now You See Me” (2015-süregelen) fotoğraf serisini gösteriyor. Seri, bu sergi ile genişliyor. Sanatçı yeni bir maceraya atılıyor; İstanbul’da yaşamakta olan en büyük ele sahip Afrika kökenli adamı bulmak için çıkılan bir macera. Kriterlerini belirlemek adına altın kaplama bir heykel üretiyor. -tıpkı Külkedisi hikayesindeki gibi- Bu arayışı bir hikayeye dönüşüyor ve belgesel bir video ile kayıt altına alınıyor. Medyumlar çeşitlendikçe Türkkan’ın güzellik mitine dair araştırması da dallanıp budaklanıyor. Bu açıdan bakıldığında, uzun süredir işgücünün ve sömürüsünün sembolü olan el, günümüzde sporcularda olduğu gibi başarıyı ölçmek ve yeteneği tanımlamak için bir araç haline geliyor. Neticede, Türkkan’ın eserleri kabul edilmeyi arzulayan bir kolektiviteye işaret ediyor.

Pınar Yoldaş, California San Diego Üniversitesi'nde yardımcı doçent olarak çalışan disiplinler-arası tasarımcı / sanatçı / araştırmacıdır. Çalışmaları, biyoloji ve teknolojiden yola çıkar, mimari enstalasyonlar, kinetik heykeller, ses, video ve çizim aracılığıyla hümanizm sonrası, eko-nihilizm, antroposen ve feminist tekno-bilime odaklanır.

“Kolektif olarak arzuladığımız kişisel özellikler var mı?” diye sorar Pınar Yoldaş. Sanatçı, “kolektif arzu”yu toplumu oluşturan temel güçlerden biri olarak ele alıyor. Güzellik, fit olmak, sempatiklik, zenginlik, popülerlik, ayrıcalıklı ve akıllı olmaya şüpheyle yaklaşıyor. Eserleri, alternatif anlatılar, spekülasyonlar ve kurgular içeriyor. Sanatçının Hito Steyerl’den alıntıladığı üzere: “Bu dünyada çok fazla dünya var”.

Pınar Yoldaş’ın 4. Tasarım Bienali’nde (2018) kısa bir süre önce sergilenen “Designer Babies” (2013-süregelen) isimli çalışması, Pilot Galeri aracılığıyla İstanbul’a yeni bebeklerle dönüyor. Sergi için ürettiği video, sanatçının biyo-eleştirel feminist yaklaşımını yansıtıyor. Eser, Agnès Vardas’nın Les Plages d’Agnès'deki (2008) sözleriyle özetlenebilir: “Kadınların mücadelesi ya kolektif olacak ya da hiç olmayacak; bu sadece özgür olmakla ilgili değil.” Yoldaş, güzellik fikrine daha derinlemesine bakmak istiyor ve kökenlerini biyolojik dünyada buluyor. Sanat ve güzellik anlayışımızın hayvan dünyasına dayandığına inanan feminist filozof Elizabeth Grosz'un izinden giden Yoldaş, kuşlara ve hayvan yavrularına odaklanan iki yeni çalışması ile Regnum Alba ile başlattığı biyolojik aşırılık kolajlarına devam ediyor.

Gözde Mimiko Türkkan ve Pınar Yoldaş önyargılarla, ana akımla ve imtiyazlı olanlarla yüzleşiyor. Hangi el, kalıba uyum sağlayacak? Hangi bebek mükemmel olacak?